درمان کامل لکنت چیست؟(ملاکها و نشانه ها-نسبیت درمان)
برای پاسخ به این سئوال بهتراست به تعریف لکنت رجوع کنیم تامفهوم درمان آن رابهتر دریابیم؛
لکنت عبارتست از هرگونه گیر،فشار،کشش،تقلاوتکرارهجاها یاکلمات درحین یاشروع گفتارکه میتواند بایابدون حرکات اضافه درنواحی گفتاری یاغیرگفتاری ویااجتناب وترس از ایرادگفتاردرموقعیت گفتاری خاصی باشد،بنحوی که درجریان گفتارطبیعی فرد،اختلال دائم وپایدارظاهرشود.
بخش اول لکنت مربوط به آن چیزیست که درظاهر شخص(شامل تنفس،ارتعاش تارآواها،حرکات اضافه وعدم هماهنگی درحرکات اندامهای گفتاری ناحیه دهان)نمایان است ودراینجا ،آنرا بنام لکنت ظاهری مینامیم.
شخص دارای لکنت ،فردیست که ممکن است سالها دچار عارضه فوق بوده وکلیه اعمال او از جمله انتخاب رشته تحصیلی،خریدها،دوستیها وتمایلات اوبرای شرکت درگروههای اجتماعی وتعامل باآنها بشدت تحت تاثیرلکنت قرار بگیرد.
برخلاف دیدگاه بسیاری از افرادعادی ویاحتی برخی ازدرمانگران،بخش دوم والبته پنهان وبسیارقدرتمندلکنت (دراینجا بنام لکنت ذهنی یامخفی)مربوط به اجتنابها ورفتارهاییست که اکثرا ازدید افراددیگر پنهان میماند وزندگی روزمره فردراتحت تاثیر خودقرارداده وباعث سرخوردگی وپایداری رفتاری بنام لکنت وتقویت آن میشود.دراینحالت شخص بشدت حساس شده واز موقعیتهای آینده گفتاری هراسناک است.استرس واجتناب ازگفتارحاصل هراسهای گفتاری وپیش بینی شکستهای گفتاری احتمالی شخص درآینده است.
نسبیت درمان:کلیه امورازلحاظ ارزیابی، به دودسته مطلق ونسبی تقسیم میشوند،امورمطلق قابل سنجش کیفی نبوده وعیارپذیرنیستند،مانند اینکه مثلا یک پرنده مرده باشدیازنده،یعنی یازنده هست ویانیست،درمقابل، امورنسبی قابل سنجش کیفی تامراحل بی نهایت مثیت یامنفی هستندوبرای سنجش آنها عیاریاابزار ومقیاسهای خاصی جهت تطبیق لازم است.
تصورکنیدوقتی میگوییم،بابک کمی کوتاه قداست،قداورادرمقایسه با افرادخانواده ،فامیل یادوستانش میسنجیم،واگر بابک واردروستای کوتوله ها درشرق ایران یایک قبیله کوتوله های معروف آفریقایی شود،دیگر کوتاه قد بحساب نمی آید!مثال دیگراینکه بیماری راکه مبتلا به تصلب شرایین وگرفتگی عروق کرونر است رادرنظربگیرید،جراح قلب مدعی درمان قطعی یاکامل آن فردشده ومتعهدمیگردداورا پس ازعمل سالم وزنده تحویل میدهد(گرچه دراین موردنیز هیچگونه تضمینی وجودنداردواخذ رضایتنامه درصورت فوت احتمالی،شرط عمل است)
جراح مدعی عمل موفق است(وحق هم دارد)امانمیتوانددرخصوص طول عمر آینده،ویاتوانایی قلب شخص مانند روزهای جوانی ویامطابقت قدرت وبرون ده آن باقلب یک جوان یاورزشکار،هیچگونه تضمینی بدهد(واینجاهم حق بااوست)،امانکته قابل توجه این که خودبیمار،اطرافیان ونیز کادرپزشکی ازموفقیت عمل راضی میباشندوبرآن تاکیدمیکنند.
درمان لکنت نیز مانندبسیاری ازدرمانها ی پزشکی یاجراحی یاروانپزشکی وروانشناسی، نسبی بوده واتفاق نظردراین خصوص میتواندتاثیرمثبتی براحساس کفایت درمانگرواحساس رضایتمندی ازخودونیز ارتقای اعتمادبنفس درمانجووتمایل اوبرای شروع وادامه درمان تاانتها داشته باشد.بایددانست دربسیاری ازموارد،شخص درمانجوبحدی آسیب دیده ومنزجرشده که بابروزهرگونه رفع اجتناب وحساسیت ودرپی آن موفقیتهای گفتاری(حتی اگرگاهی همراه بامشکل باشد)بطورفزاینده وقابل توجهی به آینده درمانی خودامیدوارتر میشود.
گفتار اشخاص غیرلکنتی چگونه است؟
افراداجتماع برحسب تحصیلات، میزان مطالعات وخزانه واژگانی،خصوصیات روحی،شغلی ،تربیتی،جغرافیایی ،فرهنگی وحتی ژنتیک،تمایل یامهارت بیشتری دراجرای گفتاردارند،آنچه که ازمهارت گفتاری یک فردتحصیلکرده دانشگاهی انتظار داریم با یک فرد دارای تحصیلات متوسطه متفاوت است،ازیک فردمنزوی روستایی درمنطقه ای دورافتاده که پتانسیلهای اندک گفتاری دراختیار داشته نبایدانتظار مهارت گفتاری یکسان درمقایسه بافردباتحصیلات برابر خودرا درشهر داشته باشیم.درمقایسه ای دیگر بین یک فرد متبحر درادبیات ،ویک فرد بامطالعات اندک،ولو باتحصیلات مناسب، اکثرا فرد اولی مهارت بیشتری درگفتارخواهدداشت.
یک فرددارای لکنت چه انتظاری ازدرمان دارد؟آنچه که درابتدای درمان از محتوای کلام این افرادپیداست،حاکی از سرخوردگی وترس آنان درمواجهه با موقعیتهای گفتاری است وآنچه که درحین درمان انتظاردارند یا پس از درمان ،باعلاقه واشتیاق از آن یادمیکنند ومدنظر است:ازبین رفتن ترس واضطراب از بیان گفتاراست که بطرزی غیر قابل وصف از آن خوشحال وراضیند،گرچه ابراز میکنندکه بندرت،ممکن است دچار گیرهایی هم بشوند،اما از تنش واسترس ورفتارهای اجتنابی اثری وجودندارد.(بایدتوجه داشت باتکمیل مراحلfixation درمان لکنت که بسیاربااهمیت است،دراکثرمواردهیچ نشانه ای ازلکنت وجودندارد)
چند سئوال:آیادرمان وگفتاردرمانی قادر است یک فرد کم سوادرامبدل به یک فرد ادیب وبامهارتهای کلامی بالا وخزانه واژگانی غنی نماید؟وآیا انتظاردرمانگرودرمانجوازدرمان بایداینگونه باشد؟
آیا رونددرمان لکنت قادر به خلق تمام موقعیتهای گفتاریست که هر فردغیرلکنتی واجد مهارت گفتاری وسالم،قهرا وعقلا باآنها مواجه بوده؟(باتوجه به موقعیتهایی که یک فرددارای لکنت،بدلیل انزوا واجتنابها،مسلما ازآنها محروم بوده وتجربه زیادی دراین خصوص نداشته)
آیارضایت منطقی شخص وخانواده اواز درمان وعدم اجتناب اواز ابراز کلام ،نمیتواند دلیلی بردرمان موفق باشد؟
آیا تمام اشخاص بظاهر سالم گفتاری،درهیچ موقعیتی دچاروقفه یاکشش واشتباه نمیشوند؟(بدون تقلا وتنش واختلال درfunction)
اگر درحین گفتار(بدون تقلا وتنش) بدنبال یافتن کلمه ای باشیم وکمی مکث نماییم،به آن لکنت اطلاق میشود؟
آیا نمیتوانیم مولفه هاواستانداردهای اقتصادی ،تحصیلی،جامعه شناختی وروانشناختی خاص هر اجتماع ،مانند جنگ،استرس عمومی،فقر وبیکاری،ناامنی اقتصادی و........استرس ناشی از آنراهم به دلایل تشدیدموقتی ونسبی ناروانیهای طبیعی گفتاری بزرگسالان(ولوغیردائم)اضافه نماییم؟
نتیجه:بخاطر بسپاریم هدف از درمان لکنت،پرورش یک سخنران، ادیب،دانشمند یا متخصص فن بیان نیست وچنین چیزی هم عقلا امکان ندارد،درمان لکنت وضعیت گفتاری مطلوبی است که درمانجو آنراتاییدکند،بپذیرد،آنراباعث ارتقای کفایت ورضایت گفتاری خوددانسته وموجب تحول مثبت درزندگی خودبداند،درهیچ موقعیتی نترسدواجتناب نکندواز گفتارش بنحوصحیح ودرتمام موقعیتها(نه برخی از آنها) استفاده کند،بنحوی که به تمام اهداف کلامی خوددست یابد،
وضمنا :برای تقویت کامل مهارتهای گفتاری مانند یک سخنران یا show man ومجری،تقویت مولفه های خاص تحصیلی،واژگانی ،مطالعه متون مختلف ادبی دردراز مدت وتمرینات صحنه ای ضرورت دارد.
نوشته وتحلیل از:
کارشناس گفتاردرمانی-علی جهانی(نظام پزشکی866)-هیپنوتراپیست ومتخصص درمان لکنت
عضوانجمن علمی گفتاردرمانی ایران
عضوانجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران
