مراحل رشد گفتاروزبان کودکان
نوزادازشروع تولدبا محیط اطراف خود ارتباط برقرار می نماید،البته این ارتباط بطریق غیر گفتاری واز 3راه ارتباطی در سطح پیش گفتاری می باشد :
1-گریه کردن
2حرکات واشارات
3-قان وقون
1-(گریه کردن )گریه کردن نوزاد تا یک ماه اول حیات او شکل بازتابی دارد،در دو هفته اول ،گریه های او از لحاظ زمانی نامنظم واغلب دلیل آن روشن نیست،اوحتی ممکن است در خواب هم به شدت گریه کند ،در روزهای بعد گریه او کم شده ولی در هر صورت تا قبل از 3ماهگی کودکان می آموزند گریه کردن راهی برای رسیدن به هدف وجلب توجه است ،البته در خصوص مدت زمان گریه تفاوت هایی هم بین کودکان وجود دارد وکمی هم در کیفیت گریه،بدلیل اینکه چگونگی برطرف کردن نیازهای کودک با هم فرق دارد .
اولین گریه واهمیت و علت آن : گریه معروف کودکان بلافاصله بعد از تولد اولاً نشان دهنده کار خوب دستگاه تنفس است، ثانیاً مبین سلامت دستگاه عصبی ومغزی است، ثالثاً گریه اساسا موجب استفاده از تارهای صوتی می شود وزیر بنای تولید صداهای بعدی وگفتار است .
2-(اشارات) یکی از راه های ابتدایی برقراری ارتباط ، استفاده از اشارات است ، حرکات اندامهای بدن(سر وصورت و دستها) نقش انتقال پیاپی را در اشارات بر عهده دارد.
اشارات یا بعنوان جانشین گفتار ویابعنوان مکمل گفتار عمل می کنند، تا زمانی که کودک توانایی استفاده از کلمات را کسب نماید ، جهت ایجاد ارتباط از آن بعنوان گفتار استفاده می کند.
از زمان پیشرفت گفتار ، استفاده از اشارات کاهش میابد ولی تا قبل از آن ، از اشارات بعنوان مکمل گفتارهای ابتدایی استفاده می شود ، البته در سنین حدود 6-7 سالگی میزان واژگان کودک باید آنچنان زیاد شده باشد که کودکان بتوانند منظور خود را بدون نیاز به اشارات به راحتی بیان کنند.
3-( قان وقون)مقدمه واساس گفتار واقعی ، قان وقون است،آواسازیهای کودک در طی یک تا سه ماهگی تحت عنوان صداهای بازتابی نخستین شناخته میشود.از ویژگی صداهای بازتابی اولیه این است که بطور تصادفی از فعالیت مکانیزم آوایی ایجاد می شود،جنبه ارتباطی ندارد ویک تمرین حرکتی ساده است که هنوز توسط سیستم شنیداری کنترل نشده است ،به همین دلیل در کودکان ناشنوا نیز این مرحله از آواسازی وجود دارد. از نظر ماهیت صوتی ، بیشتر این صداها واکه گونه است و از نظر فعالیت صوتی تمایز نیافته اند،البته کودک بعضی صداهای همخوان یا شبه همخوان نیز تولید می کند از جمله (ق) و(خ) که از نظر میزان گویش خیلی کمتر از واکه ها می باشند.
در حدود 3ماهگی کودکان بمقدار کمی ادراک واجی از خود بروز می دهند.
تمایز بین بعضی از صداهای شبه واکه ونیز برخی ویژگیهای واجی وآهنگین میسر می گردد. بتدریج هماهنگی بین شنیدن صداهای گفتاری وتولید صداهای خود ایجاد می شودو مرحله جدیدی از آواسازی بنام Babbling ایجاد می شود که برخلاف 3ماهه اول که صداها تک تک تولید می شوند، زنجیره آوایی تولید می شود یعنی یک واج را پشت سر هم می گوید مانند(Kakaka…..) از این پس ، تمرینات آوایی این سن دیگر جنبه بازی ندارد بلکه در تعامل با محیط بوده وشاهد مبادلات طولانی کودک وبزرگسال به تناوب هستیم .
در این سن کودک تولید صداها را تجربه کرده ودر جزئیات مختلف مکانیزم آوایی خود بطور مستقل کنترل بیشتری میابد، جهت پیشرفت در کنترل عصبی_ عضلانی حفره دهان از عقب به جلوست ، بنابراین در این سن کنترل عضله زبان بیشتر شده و کودک می تواند حرکت بیرون آوردن زبان را بدون ضعف و سستی انجام دهد.
همچنین توانایی انقباض عضلات قسمتهای جلویی حفره دهان بیشتر شده وبه این ترتیب صداهای لبی بر صداهای حلقی غلبه میابد .
در این قان وقون آهنگ وجود دارد (زنجیره های آوایی آهنگدار) وبه قان وقون آهنگین ،Lallingمی گویند،زمانی که کودک زنجیره های آوایی را تکرار می کند به آن Echolaliaیا Reduplicationمی گویند که بین شش تا نه ماهگی است ودر این مرحله کودک حافظه خود را بطور کامل نشان می دهد.
همزمان با ازدیاد کنترل کودک بر حرکات دهانی خود ، گفتارش نیز در جهت ایجاد هجاهای گفتاری پیشرفت کرده وتواناییهای زبانی بیشتری را کسب می کند .
افزایش قابل ملاحظه ای در تنوع صداهایی که در این مقطع توسط کودک تولید می گردد دیده می شود وکودک قادر به تولید شبه همخوانهای بیشتر از جمله /m،n،L،P،b/می شود ،بعلاوه زنجیره طولانی وتکراری هجاهایی شامل واکه وهمخوان مثل/baba/ یا/dada/تولید می گردد(/cvcv/) .( این مرحله ازقان وقون مقدمه بروز اولین کلمات معنی دار بوده که در حدود 15 ماهگی یا قبل از آن ظاهر می شوند .
نوشته آسیب شناس گفتار وهیپنوتراپیست لکنت:علی جهانی
نظام پزشکی 866-اولین مبتکردرمان آنلاین لکنت بصورت ویدیواسکایپ درایران
تماس جهت کسب اطلاعات بیشتر:09118517501
آیدی مشاوره ودرمان لکنت باویدیواسکایپ(پس ازهماهنگی تلفنی):stutter1
